ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ, ΒΟΗΘΗΜΑ

ΓΝΗΣΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ, ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΧΑΡΝΩΝ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΩΝ ΤΩΝ

ΕΝ ΚΩΝ/ΛΕΙ, ΠΟΝΤΩ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΔΙΑΛΑΜΨΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ.

ΜΗΤΡΟΠ. ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ 10, ΑΧΑΡΝΕΣ. ΤΗΛ. 210.2466057

           ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 27                  ΕΝ ΑΧΑΡΝΑΙΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2019

ΒΟΗΘΗΜΑ

ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙ

Στρέφοντας τά μάτια μου προσεκτικά εἰς τόν ἑαυτό μου καί παρακολουθῶντας τήν πορεία τῆς ἐσωτερικῆς μου καταστάσεως, πιστοποιῶ ἀπό τήν πεῖρά μου, ὅτι δέν ἀγαπῶ τόν Θεό, ὅτι δέν ἔχω θρησκευτική πίστι καί ὅτι εἶμαι γεμάτος ἀπό ὑπερηφάνεια καί ὑλοφροσύνη. ῞Ολα αὐτά τά βρίσκω εἰς τόν ἑαυτό μου μετά ἀπό λεπτομερῆ ἐξέτασι τῶν αἰσθημάτων καί τῆς συμπεριφορᾶς μου.

1. Δέν ἀγαπῶ τόν Θεό. ῎Αν ἀγαποῦσα πραγματικά τόν Θεό θά εἶχα συνεχῶς τήν σκέψι μου ἐστραμμένη πρός Αὐτόν καί θά ἤμουν εὐτυχισμένος. Κάθε σκέψις γιά τόν Θεό θά μοῦ ἔδινε χαρά καί ἀγαλλίασι. ᾿Αντιθέτως, ὅμως, πολύ συχνότερα καί πολύ εὐκολώτερα σκέπτομαι διάφορα γήϊνα πράγματα, ἐνῶ ἡ ἀπασχόλησις τῆς σκέψεώς μου μέ τόν Θεό καταντᾶ ἐργασία ἐπίπονη καί ξερή. ᾿Εάν ἀγαποῦσα τόν Θεό, ἡ συνομιλία μου μέ Αὐτόν, διά τῆς προσευχῆς, θά ἦτο ἡ τροφή καί ἡ τρυφή μου καί θά μέ ὡδηγοῦσε σέ ἀδιάσπαστη ἐπικοινωνία μέ Αὐτόν. ῞Ομως, ὅλως ἀντίθετα, ὄχι μόνον δέν εὑρίσκω εὐχαρίστησι εἰς τήν προσευχή μου ἀλλά χρειάζεται κάθε φορά νά καταβάλλω προσπάθεια γιά νά προσευχηθῶ. ᾿Αγωνίζομαι κατά τῆς ἀπροθυμίας, νικῶμαι ἀπό τήν ἁμαρτωλότητά μου καί εἶμαι πάντα πρόθυμος νά καταπατῶ μέ κάθε ἀνόητη σκέψι καί πρᾶγμα, ἀκόμη καί κατά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς, γεγονότα, πού, ὅπως εἶναι φυσικόν. μικραίνουν τήν προσευχή καί ἀπομακρύνουν τήν σκέψιν ἀπό αὐτήν. ῾Ο καιρός μου περνᾶ ἀχρησιμοποίητος ἤ μᾶλλον χρησιμοποιεῖται σέ μάταιες ἀπασχολήσεις, ὅταν δέ ἀπασχολοῦμαι μέ τόν Θεόν, ὅταν θέτω τόν ἑαυτό μου κάτω ἀπό τήν παρουσία Του, τότε κάθε ὥρα μοῦ φαίνεται πώς εἶναι ἕνας ὁλόκληρος χρόνος. ῞Οταν ἕνας ἄνθρωπος ἀγαπᾶ κάποιο πρόσωπο, τό σκέπτεται ὅλη τήν ἡμέρα χωρίς διακοπή, διατηρεῖ συνεχῶς τήν εἰκόνα του μέσα εἰς τήν καρδιά του, φροντίζει γι᾿ αὐτό, καί σέ καμμιά περίπτωσι τό ἀγαπημένο του πρόσωπο δέν φεύγει ἀπό τήν σκέψι του. ᾿Εγώ, ὅμως, ὁλόκληρη τήν ἡμέρα, εἶναι ζήτημα ἄν ξεχωρίζω ἔστω καί μιάν ὥρα γιά νά βυθιστῶ σέ ἐντρύφησι καί θεία μελέτη, γιά νά ζωογονήσω τήν καρδιά μου μέ τήν ἀγάπη μου πρός Αὐτόν, ἐνῶ μέ εὐκολία καί εὐχαρίστησι ἐξοδεύω τίς εἴκοσι τρεῖς ὧρες τοῦ ἡμερονυκτίου σάν μιά θερμή προσφορά καί θυσία εἰς τά εἴδωλα τῶν διαφόρων παθῶν.

῾Ολοένα συζητῶ γιά τιποτένια πράγματα καί γεγονότα, τά ὁποῖα μολύνουν τό πνεῦμα, κι  αὐτό μοῦ δίνει εὐχαρίστησι. Εἰς τάς σκέψεις μου γιά τόν Θεό, εἶμαι ξηρός, ἀπρόθυμος καί ἀμελής. Κι᾿ ὅταν ἀκόμη χωρίς νά τό θέλω, συμβαίνει, ὥστε ἄλλοι νά μέ παρακινήσουν σέ πνευματική συζήτησι, κοιτάζω νά μετατρέψω τό θέμα σέ κάτι ἄλλο, πιό εὐχάριστο εἰς τίς ἐπιθυμίες μου. Εἶμαι τρομερά περίεργος, γιά κάθε μοντέρνο, γιά τά πολιτικά καί γιά χίλια δυό ἄλλα ζητήματα. Πολύ συχνά ζητῶ τήν ἱκανοποίησι είς τήν ἀγάπη πρός τίς κοσμικές γνώσεις, εἰς τήν ἐπιστήμη, εἰς τήν τέχνη, καί θέλω ὅλο καί περισσότερα ἀγαθά νά ἀποκτήσω. ῾Η μελέτη τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ, ἡ γνῶσις αὐτοῦ καί τῆς Θρησκείας, δέν μοῦ κάνουν πολλήν ἐντύπωσιν, οὔτε ἱκανοποιοῦν τήν πνευματική πεῖνα τῆς ψυχῆς μου. ῞Ολα αὐτά τά παραδέχομαι ὅτι εἶναι ὄχι μόνον ἀνούσια ἀπασχόλησις γιά ἕνα χριστιανό, ἀλλ᾿ ἐπί πλέον καί ἀμωφελής.

᾿Εάν ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό εἶναι ἡ τήρησις τῶν ἐντολῶν Του, ὅπως ὁ Χριστός εἶπε "εἰ ἀγαπᾶτέ με τάς ἐντολάς τάς ἐμάς τηρήσατε", ἐγώ ὄχι μόνον δέν τηρῶ τάς ἐντολάς Του, ἀλλ᾿ οὔτε καμμιά προσπάθεια καταβάλλω νά κατορθώσω τήν τήρησί τους. ῎Ετσι εἶναι ἀπόλυτη ἀλήθεια, τήν ὁποία εὔκολα συμπεραίνει κανείς, ὅτι δέν ἀγαπῶ τόν Θεόν. ᾿Επάνω εἰς αὐτό ὁ Μέγας Βασίλειος λέει: "῾Η ἀπόδειξις ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν ἀγαπᾶ τόν Θεό καί τόν Χριστόν, ἔγκειται εἰς τό γεγονός ὅτι δέν τηρεῖ τάς ἐντολάς του".

2. Δέν ἀγαπῶ οὔτε τόν πλησίον μου. ᾿Εάν ἀγαποῦσα τόν πλησίον μου, θά ἦτο δυνατόν νά σκεφθῶ καί νά ἀποφασίσω νά δώσω καί τήν ζωήν μου γι αὐτόν, ἐάν θά ὑπῆρχε ἀνάγκη. ῞Οχι, ὅμως, αὐτό μόνον δέν κάνω, ἀλλ᾿ οὔτε καί τήν παραμικρή θυσία εἶμαι διατεθειμένος νά ὑποστῶ γι᾿  αὐτόν. ᾿Εάν ἀγαποῦσα τόν πλησίον μου, σύμφωνα μέ τήν ἐντολήν τοῦ Εὐαγγελίου, οἱ λύπες του θά ἦσαν καί δικές μου λύπες καί οἱ χαρές του θά ἀντανακλοῦσαν εἰς τό πρόσωπό μου, ὅπως εἰς τό δικό του. ᾿Αντιθέτως, ὅμως, εὐχαριστοῦμαι νά ἀκούω διάφορα ἄσχημα πράγματα γι αὐτόν, ἀντί νά λυποῦμαι καί νά πονῶ. Τό κάθε κακό τυχόν πού ἀκούω γιά τόν πλησίον μου, ὄχι μόνον δέν μοῦ φέρνει στενοχώρια, ἀλλά μοῦ δίνει ἕνα εἶδος χαρᾶς, ἐνδιαφέροντος καί ἐλπίδας, ν᾿ ἀκούω περισσότερα. Τό σφάλμα ἤ τό ἁμάρτημα τοῦ ἀδελφοῦ μου ὄχι μόνον δέν τό σκεπάζω μέ ἀγάπη, ἀλλά τό διατυμπανίζω ὅπου μπορῶ μέ ἐσωτερικήν ἱκανοποίησι.  ῾Η εὐτυχία τοῦ πλησίον μου, ἡ τιμή του, τά ἀγαθά του δέν μέ εὐφραίνουν, μοῦ δίνουν δέ ἀντιθέτως τό συναίσθημα τῆς ἀδιαφορίας. Τέλος, ὄχι λίγες φορές, καταλαμβάνουν τήν ψυχή μου περιφρόνησις καί φθόνος  γιά τόν πλησίον μου.

3. Δέν ἔχω θρησκευτική πίστι. Οὔτε εἰς τήν ἀθανασίαν, οὔτε εἰς τό Εὐαγγέλιο, διότι ἐάν ἤμουν τέλεια πεππεισμένος καί ἐπίστευα χωρίς ἀμφιβολία ὅτι μετά ἀπό τόν τάφο ξανοίγεται ἡ αἰώνιος ζωή καί ἀνταπόδοσις τῶν πεπραγμένων αὐτοῦ τοῦ κόσμου, θά ἐσκεπτόμουν συνεχῶς αὐτό, χωρίς ἀνάπαυλα. ῾Η ἰδέα τῆς ἀθανασίας θά μέ συνέτριβε κυριολεκτικά καί θά ἐζοῦσα αὐτήν τήν πρόσκαιρη ζωή σάν ἕνας ξένος καί παρεπίδημος, πού ἔχει πάντα εἰς τόν νοῦ του τήν φροντίδα νά ἀξιωθῆ κάποτε νά φθάσῃ εἰς τήν γλυκειά του πατρίδα.  ᾿Αντίθετα, ὅμως, ἐγώ οὔτε κἄν σκέπτομαι γιά τήν αἰωνιότητα καί συμπεριφέρομαι εἰς τήν ζωή μου σάν νά πιστεύω εἰς τό τέλος τοῦ παρόντος βίου εἶναι καί τό τέρμα τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεώς μου. Μέσα μου φωλιάζει ὑποσυνείδητα ἡ σκέψις πού συνοψίζεται εἰς τό: ποιός ξέρει καί ποιός εἶδε τά μετά θάνατον.

῞Οταν μιλῶ γιά τήν ἀθανασία, τό μυαλό μου συμφωνεῖ μ᾿ ἐκείνην, ἐνῶ ἡ καρδιά μου πολύ ἀπέχει ἀπό τοῦ νά εἶναι πεπεισμένη γι αὐτήν. ῞Ολη αὐτή ἡ ἀπιστία μου ἀποδεικνύεται ἀπό τίς πράξεις μου καί ἀπό τήν συνεχῆ φροντίδα νά ἱκανοποιῶ τήν ζωή τῶν αἰσθήσεων. ᾿Εάν ἡ διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου εἶχε κυριαρχήσει εἰς τήν καρδιά μου μέ τήν ἀνάλογη πίστι, θά εἶχα καταληφθεῖ ἀπ᾿ τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ καί θά τόν ἐμελετοῦσα, θἄβρισκε δέ ἡ ἀφοσίωσις καί ἡ προσοχή τήν κατοικία της εἰς τήν ψυχή μου. ῾Η προσοχή, ἡ εὐσπλαγχνία, ἡ ἀγάπη πού κρύπτονται μέσα εἰς Αὐτόν θά μέ ὡδηγοῦσαν εἰς τήν χαρά καί τήν εὐτυχία τῆς μελέτης τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ νύκτα καί ἡμέρα. Εἰς τήν μελέτην αύτήν  θά εὕρισκα τροφή πνευματική, τόν ἐπιούσιον ἄρτον τῆς ψυχῆς μου καί ἡ καρδιά μου θά παρεκινεῖτο εἰς τήν τήρησίν του.

Τίποτε εἰς τόν κόσμον αὐτόν δέν θἆταν δυνατό νά μέ ἀποτρέψῃ ἀπ᾿ τήν ἐφαρμογή της εἰς τήν ζωή μου. ᾿Αντιθέτως, ὅμως, ὅταν κάθε τόσο διαβάζω ἤ ἀκούω τόν Λογο τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ἀνάγκη ἤ ἡ ἀγάπη πρός τήν γνῶσι μέ ὠθοῦν πρός τοῦτο, τόν παρακολουθῶ χωρίς τήν δέουσα προσοχή καί τόν εὑρίσκω τίς περισσότερες φορές καταθλιπτικό ἤ χωρίς σπουδαῖο ἐνδιαφέρον. Συνήθως φθάνω εἰς τό τέλος τῆς μελέτης του χωρίς σπουδαία ὠφέλεια καί πάντα πρόθυμος νά τόν ἀλλάξω μέ ἐλαφρά ἀναγνώσματα πού μοῦ εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα καί εὐχαριστοῦν.

Εἶμαι πλήρης ἀπό ὑπερηφάνεια καί φιλαυτία. ῞Ολες μου οἱ ἐνέργειες τό βεβαιώνουν. Βλέποντας κάτι καλό εἰς τόν ἐαυτόν μου, ἐπιθυμῶ νά τό κάνω ἐμφανές ἤ νά ὑπερηφανευθῶ γι αὐτό μπροστά σέ ἄλλους ἀνθρώπους ἤ νά τόν θαυμάσω μόνος μου ἐσωτερικῶς. ῎Αν καί ἐπιδεικνύω μιάν  ἐξωτερική ταπεινοφροσύνη, τήν ἀποδίδω σέ ἀποτελεσματικότητα τῆς ἰδικῆς μου δυνάμεως, θεωρῶ δέ τόν ἑαυτόν μου  ἤ ἀνώτερον ἀπό τούς ἄλλους, ἤ τουλάχιστον ὄχι χειρότερό τους. ῞Οταν ἀνακαλύπτω ἕνα σφάλμα μου προσπαθῶ νά τό δικαιολογήσω καί νά τό σκεπάσω λέγοντας: Τί νά κάνω; ῎Ετσι εἶμαι φταιγμένος, ἤ δέν πειράζει, κανείς δέν θά μέ παρεξηγήσῃ. Θυμώνω μέ ὅσους δέν δείχνουν ἐκτίμησι πρός τό πρόσωπό μου καί τούς πιστεύω ὅτι εἶναι ἄνθρωποι πού δέν ἠμποροῦν νά ἐκτιμήσουν τήν ἀξία τοῦ ἄλλου. ᾿Αγάλλομαι γιά τά χαρίσματά μου, καί ὅλες μου τίς πτώσεις τίς θεωρῶ ἐντελῶς προσωπικό μου ζήτημα. ᾿Ενῶ εἶμαι μεμψίμοιρος, εὑρίσκω εὐχαρίστησιν εἰς τίς ἀτυχίες τῶν ἐχθρῶν μου. ῞Οταν ἀγωνίζωμαι γιά κάτι καλό τό κάνω μέ τόν σκοπό ἤ νά κερδίσω ἐπαίνους, ἤ νά δώσω κάποια ἐλαστικότητα εἰς τόν πνευματικό μου ἑαυτό, ἤ νά πάρω μιά πρόσκαιρη παρηγοριά.

Μέ μιά λέξι, συνεχῶς κατασκευάζω ἕνα εἴδωλο τοῦ ἐαυτοῦ μου πρός τό ὁποῖον ἀποδίδω ἀδιάκοπες τίς ὑπηρεσίες μου, φροντίζοντας μέ κάθε τρόπο γιά τήν εὐχαρίστησί μου καί τήν καλλιέργεια τῶν παθῶν καί τῶν ἐπιθυμιῶν μου. Πράττοντας ὅλα αὐτά ἀναγνωρίζω τόν ἑαυτό μου νά εἶμαι γεμάτος ἀπό ὑπερηφάνεια, ἀπό διάφορες σαρκικές ἐπιθυμίες, ἀπό ἀπιστίαν, ἀπό ἔλλειψιν ἀγάπης πρός τόν Θεό καί ἀπό κακία πρός τόν πλησίον μου. Ποιά κατάστασις θά μποροῦσε νά ὑπάρξ·ῃ πιό ἁμαρτωλή ἀπό αὐτήν; ῾Η κατάστασις τῶν πνευμάτων τοῦ σκότους πρέπει νά εἶναι καλύτερη ἀπό τήν ἰδικήν μου. ᾿Εκεῖνα, ἄν καί ἀγαποῦν τόν Θεό, ἄν καί μισοῦν τούς ἀνθρώπους καί τροφή τους εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια, μ᾿ ὅλα ταῦτα πιστεύουν εἰς τόν Θεόν καί φρίττουν. ᾿Εγώ ὅμως; Μπορῶ νά βρεθῶ σέ χειρότερη κόλασιν ἀπό αὐτήν πού ἀντιμετωπίζω; Πῶς δέ δέν θά λάβω τήν πιό αὐστηρή τιμωρία γιά τήν ἀνόητη καί ἀπρόσεκτη ζωή μου, τήν ὁποίαν ἀναγνωρίζω ὅτι ζῶ;"

Διαβάζοντας ὅλον αὐτόν τόν τύπον τῆς ἐξομολογήσεως πού μοῦ ἔδωσεν ὁ ἱερεύς, τρομοκρατημένος ἐσκέφθηκα καί εἶπα μέσα μου: "Θεέ καί Κύριε! Τί φοβερά ἁμαρτήματα ὑπάρχουν κρυμμένα μέσα μου καί μέχρι τώρα δέν τά εἶχα ἀνακαλύψει!" ῾Η ἐπιθυμία νά καθαρισθῶ ἀπό αὐτά μέ ἔκαναν νά ἱκετεύσω αὐτόν τόν μεγάλο ἐξομολόγο νά μέ διδάξῃ πῶς νά γνωρίσω τήν αἰτίαν ὅλου αὐτοῦ τοῦ κακοῦ καί πῶς νά θεραπεύσω, ἀπ᾿ αὐτό τόν ἑαυτόν μου. ῎Ετσι ὁ ἅγιος αὐτός πνευματικός ἄρχισε νά μέ καθοδηγῇ λέγοντας:

"Παιδί μου καί ἀδελφέ μου, ἡ αἰτία τῆς ἐλλείψεως ἀγάπης πρός τόν Θεό εἶναι ἔλλειψις πίστεως. ῾Η ἔλλειψις αὐτή τῆς πίστεως εἶναι αἰτία τῆς ἐλλείψεως τῆς πεποιθήσεως καί ἡ αἰτία τοῦ τελευταίου αὐτοῦ, εἶναι ἡ ἀποτυχία μας ὡς πρός τήν ἀναζήτησι τῆς ἀληθινῆς καί ἁγίας γνώσεως καί ἡ ἀδιαφορία μας ὡς πρός τήν ἀναζήτησι τοῦ φωτός τοῦ πνεύματος. Μέ μιά λέξι ἐάν δέν πιστεύῃς, δέν ἠμπορεῖς νά ἀγαπᾶς. ᾿Εάν δέν εἶσαι πεπεισμένος γιά κάτι, δέν εἶναι δυνατόν νά πιστεύης. Γιά νά ἀποκτήσῃς δέ τήν πεποίθησι πού εἶναι ἀπαραίτητη, πρέπει νά λάβ·ῃς πλήρη καί ἀκριβῆ γνῶσι τοῦ θέματος περί τοῦ ὁποίου πρόκειται νά πεισθῆς. Μέ τήν ἁγιαστική μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί μέ τήν ἀπόκτησι πείρας, πρέπει νά γεννηθῆ εἰς τήν ψυχή σου μία δίψα, μία ἀκατάσχετη ἐπιθυμία, κάτι σάν θαῦμα, τό ὁποῖον θά σοῦ φέρη μιάν ἀσίγαστη ἐπιθυμία νά μάθης, ὅσο μπορεῖς πιό πολύ, πιό τέλεια, πιό βαθειά, ὅ,τι περιβάλλει ὅλους μας.

῞Ενας πνευματικός συγγραφεύς ὁμιλεῖ γι αὐτό ὡς ἑξῆς: " ῾Η ἀγάπη συνήθως αὐξάνεται μέ τή γνῶσι καί ὅσο μεγαλύτερην ἔκτασι καί βάθος ἔχει ἡ γνῶσις, τόσο μεγαλύτερη εἶναι καί ἡ ἀγάπη. ῞Οσο δέ περισσότερη εἶναι ἡ προσήλωσις πρός τήν πληρότητα καί τά κάλλος τῆς θείας φύσεως καί τῆς ἀπείρου ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους, τόσον περισσότερον ἡ ἀνθρώπινη καρδιά μαλακώνει καί διατίθεται καί προσκλίνει, πρός τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

Φαντάζομαι τώρα πώς θά κατάλαβες ὅτι ἡ αἰτία τῶν ἁμαρτημάτων, τά ὁποῖα ἐδιάβασες προηγουμένως, εἶναι ἡ ἀδράνεια τῆς ψυχῆς μας γιά σκέψεις ἐπάνω σέ πνευματικά πράγματα, ἀδράνεια πού ξηραίνει τά συναισθήματα καί τήν ἀνάγκη τῆς ψυχῆς γιά παρόμοιες πνευματικές ἐντρυφήσεις. ᾿Εάν θέλης νά μάθης πῶς θά νικήσῃς  αὐτήν τήν αἰτία τοῦ κακοῦ, φρόντισε νά ἀποκτήσῃς μέ ὅλη σου τήν δύναμι τήν φώτισι τοῦ πνεύματος, τήν φώτισι τῆς ψυχῆς, μέ ἐπιμελῆ καί ἁγιαστική μέλέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, μέ τήν μελέτη τῶν Πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας, μέ τίς συμβουλές πνευματικῶν ἀνθρώπων καί μέ συζητήσεις μέ ἄτομα πού εἶναι σοφοί καί γεμάτοι ἀπό Χριστό. Παιδί μου καί ἀδελφέ μου, πραγματικά, πολλές εἶναι οἱ καταστροφές καί δυστυχίες πού ἔρχονται ἐπάνω μας ἐξ᾿ αἰτίας τῆς ἀμελείας μας νά φροντίζουμε νά βρίσκουμε τό φῶς γιά τίς ψυχές μας διά τοῦ λόγου τῆς ἀληθείας. Δέν μελετοῦμε τό λόγο τοῦ Θεοῦ νύκτα καί ἡμέρα, οὔτε προσευχόμεθα γι αὐτό μέ ἐπιμέλεια καί πόθο συνεχῆ. ᾿Εξ᾿ αἰτίας αὐτοῦ, ὁ ἐσωτερικός μας ἄνθρωπος εἶναι ἐξηντλημένος, πεινασμένος καί ἄθερμος, τόσον, ὥστε δέν ἔχει τήν δύναμι νά κάνῃ τό ἀποτελεσματικό βῆμα πρός τήν ὁδό τῆς δικαιοσύνης καί τῆς σωτηρίας! Γι αὐτό, ἀγαπητέ μου, ἄς ἀποφασίσουμε νά χρησιμοποιήσουμε τάς μεθόδους αὐτάς καί, ὅσον τό δυνατόν περισσότερον, ἄς γεμίζουμε τό μυαλό μας μέ σκέψεις γιά τά Θεῖα. Τότε ἡ ἀγάπη θά ξεχυθῆ εἰς τίς καρδιές μας ἀπό τά ὕψη καί θ᾿ ἀνάψῃ μέσα μας μιά φλόγα. ῎Ας κάνουμε τήν προσπάθειαν αὐτή μαζί καί ἄς προσευχώμεθα, ὅσο συχνότερα μποροῦμε, ἐπειδή ἡ προσευχή εἶναι ἀπ᾿ τίς κυριώτερες καί ἰσχυρότερες αἰτίες πού χαρίζουν ἀναγέννησι καί ἐσωτερική πνευματική εὐεξία. ῎Ας προσευχηθοῦμε μέ τά λόγια, Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ, κάνε μας νά σέ ἀγαπήσουμε τόσον, ὅσο πρίν γνωρίσουμε ἐσένα ἀγαπούσαμε τήν ἁμαρτία"

Σημείωσις:Τό κείμενο αὐτό εἶναι παρμένο ἀπό τό ἐξαίρετο βιβλίο: "Οἱ περιπέτειες ἑνός προσκυνητοῦ",  Μετάφρασις Μητροπ. Παντελεήμονος Καρανικόλα, ῎Εκδοσις ᾿Αστέρος Παπαδημητρίου, σελ. 167-174. Συνιστοῦμε εἰς τούς χριστιανούς νά τό διαβάσουν προσεκτικά καί ἄν θέλουν μποροῦν νά τό χρησιμοποιήσουν ὅταν πρόκειται νά ἐξομολογηθοῦν.