ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ
ΛΟΓΟΣ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ
ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ ....
Αγαπώ το πετράδι του Ευαγγελίου, διότι έγινε τροφή της ψυχής μου. Θαυμάζω το μαργαριτάρι, διότι μου μιλά για τις διηγήσεις που αναφέρονται στον Χριστό. Πρόσεξα την παραβολή24, διότι μου πρόσφερε διπλή γνώση. Γνώρισα μέσα της τη συνένωση της φύσης και τη δύναμη της Θεότητας. Κατάλαβα τη συμφωνία των αντίθετων πραγμάτων και την ανταλλαγή της φυσικής κατάστασης. Βλέπω τον ουρανό να ενώνεται με τη γη.
Παρατηρώ ότι οι δύο αιώνες συνενώθηκαν σε ένα σύνδεσμο. Η χάρη σφράγισε τη συμφωνία, και γι' αυτό δε βρίσκω τρόπο να χωρίσω την υπόσταση της καθεμιάς. Σκέφτομαι τη διαφορετική τους δύναμη, αλλά η επιφάνεια του μαργαριταριού απομακρύνει το νου, να μην αντιληφθεί πως ενώθηκαν.
Το μαργαριτάρι είναι τέλειο από παντού˙ διότι ο Χριστός αφαίρεσε τις ανωμαλίες, και συνένωσε, σαν τεχνίτης, τέλεια τους δύο αιώνες, και κανείς δεν μπορεί να τους χωρίσει. Οι πτυχές των κογχυλιών χωρίζονται, αλλά οι διαστάσεις του μαργαριταριού είναι αχώριστες. Οι πτυχές δέχονται διαίρεση, το μαργαριτάρι όμως είναι αδιαίρετο˙ για να σκεφθείς τις δύο πλάκες του Νόμου, και την ευθύτητα, τη μοναδικότητα, τη σπουδαιότητα του Ευαγγελίου.
Ο Νόμος περιέχει τα γήινα˙ το Ευαγγέλιο περιέχει τα ουράνια. Να, το κογχύλι και το μαργαριτάρι, που συνένωσε ο Χριστός. Ανατρέχοντας με τη βοήθεια της χάρης στη γέννηση, και ερευνώντας τη φύση του νοητού Μαργαριταριού, γνώρισα τη δύναμη, σκέφθηκα την ένωση, αντιλήφθηκα τη φύση. Θέλω να σκεφθώ πάλι την τέχνη του σοφού Δημιουργού.
Αντιλαμβάνομαι ότι ο Δημιουργός είναι γεωργός, και ξέρω καλά ότι δεν καλλιεργεί τη γη, αλλά τη συμφωνία των φύσεων. Δεν προσπαθεί να σπέρνει και να θερίζει. Δεν τρυγά και δε ρίχνει τα σταφύλια σε μεγάλο πατητήρι. Δανείζει στη φύση των ανθρώπων τον Υιό του, και εισπράττει ως τόκο δια μέσου αυτού την εξουσία κάθε ψυχής.
Με το χρέος κατακυρώνει στον εαυτό του όλη την κληρονομιά των πραγμάτων που είναι επάνω στη γη, και με ένα σύντομο συμβιβασμό γίνεται Κύριος όλων, όχι μόνο ως Δημιουργός, αλλά και ως Λυτρωτής˙ όχι μόνο ως Θεός, αλλά και ως κάποιος που αποκτά, αγοράζοντας με τους ιδρώτες του. Προσφέρει το μαργαριτάρι, για να μη χάσει ακόμη και τον ασήμαντο όβολό της φύσης. Προσφέρει τον Υιό, για να υποτάξει τον δούλο.
Ω, τη μεγάλη φιλανθρωπία! Ω, τις ριψοκίνδυνες ενέργειες! Ότι δηλαδή εμπιστεύεται στο κογχύλι το μαργαριτάρι, και για έναν οβολό δείχνει περιφρόνηση για το πολύτιμο πετράδι.
Βλέπεις τον έμπορο; Προσέχεις αυτόν που πούλησε όλα, για να αγοράσει το μαργαριτάρι; Διακρίνεις τον πολυκτήμονα, πως ξεπουλά όλα, για να αγοράσει το χωράφι και το θησαυρό που υπάρχει σ' αυτό; Αυτός είναι ο Πατέρας, ο οποίος αγοράζει δια μέσου του Υιού όλα τα χρήσιμα που έχει η ανθρώπινη φύση. Πούλησε όλα τα γήινα αγαθά του, για να αγοράσει το αλέτρι της γης, που δημιούργησε ο ίδιος. Το έδωσε αυτό στον Αδάμ, αλλά αυτός το έχασε δια μέσου της επιθυμίας των μάταιων πραγμάτων.
Αγόρασε το χωράφι, όχι για την καλλιέργεια της γης, αλλά για το θησαυρό που κρυβόταν σ' αυτό. Και ποιο είναι το χωράφι; Είναι το σώμα των ανθρώπων. Και η ψυχή είναι ο θησαυρός. Για την ψυχή, που ο ίδιος δημιούργησε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση26, πούλησε λοιπόν όλα, και στέλνει τον Υιό να αγοράσει το κτήμα. Δε θα το πουλούσε ο Εχθρός στην Θεότητα, αν αυτή δε φορούσε την ανθρώπινη φύση. Ήξερε τη δύναμη, και φοβόταν τη μεταπώληση. Το πουλούσε σε άνθρωπο, επειδή ήξερε την αδυναμία του, και ότι, όταν θέλει, με την απατηλή βία, θα αφαιρέσει το κτήμα και το θησαυρό.
Λοιπόν στέλνει στον τύραννο τον Υιό του, και λέει σ' αυτόν Δώσε στον τύραννο τα άλλα κτήματα, για τα όποια δεν υπάρχει αντίρρηση ότι είναι δικά μου. Μόνο ο άνθρωπος, χάρη στην ελεύθερη βούληση του, κάνει αναμφισβήτητη την κυριαρχία μου· δια μέσου της ομολογίας και της απάρνησης αποκτά θησαυρό τη μίμηση. Διότι είναι δοξολογία μου, να μη χάσω αυτό που δημιούργησα για την υπηρεσία του εαυτού μου. Δώσε στον τύραννο τα κτήνη και όλα τα άλογα ζώα, μόνο ελευθέρωσε τον άνθρωπο.
Προσφέρει λοιπόν στον τύραννο τα γουρούνια, που ήταν στη χώρα των Γεργεσηνών27, και αγοράζει το χωράφι και το θησαυρό, λυτρώνοντας τον άνθρωπο από την εξουσία του δαίμονα. Τα γουρούνια και οι όνοι και οι ταύροι και τα λιοντάρια, δεν προσφέρουν καμιά δόξα σ' εκείνον που τα έχει. Ο άνθρωπος όμως προσφέρει σπουδαία δώρα, διότι η θυσία του δεν αποτελείται από τα φθαρτά και τα φαγώσιμα, αλλά από τους ουράνιους θησαυρούς.
Αυτός είναι ο θησαυρός, αυτός είναι το χωράφι. Και ο έμπορος είναι ο Πατέρας. Ο μεσίτης είναι ο Χριστός. Παρουσιάσθηκε σαν ξένος· αγόρασε σαν έμπορος· απέκτησε την κυριότητα ως Δεσπότης· διότι αυτός και ο Πατέρας είναι ένα28.
Με την Θεότητα απέκτησε την κυριότητα, με τη φύση της πρόσληψης έγινε μεσίτης· με την πώληση αγόρασε29, με τη δύναμη του νίκησε. Πήρε το χωράφι, αλλά ο τύραννος δεν ήξερε ότι πούλησε μαζί και το θησαυρό. Πήρε σαν δούλο τον άνθρωπο, αλλά ο Εχθρός αγνοούσε ότι πούλησε μαζί και το ποσό για την εξαγορά του. Πήρε ο Χριστός στην εξουσία του τον άνθρωπο, και συγχρόνως πήρε στον εαυτό του και όσα ήταν του δούλου. Όλα τα άλογα ζώα ήταν υπόδουλα στον Αδάμ.
Νόμιζε ο Εχθρός ότι, αν τα έπαιρνε αυτά, θα τα είχε υπάκουα στη θέση του Αδάμ· όμως αναχώρησαν μαζί με το αφεντικό που αγοράσθηκε, επειδή κατάλαβαν τη φυσική του εξουσία. Ο τύραννος πούλησε και τον άνθρωπο και όλα τα άλογα ζώα· διότι ο άνθρωπος τα παρουσίασε στον Θεό δια μέσου της ελεύθερης βούλησης του. Γι' αυτό όλα τα έθνη, στο τέλος, τα έκανε κτήμα του μαζί με τον Ισραήλ. Ο Χριστός αγόρασε το χωράφι επάνω στο σταυρό, δίνοντας το άγιο αίμα του, ως αντίτιμο. Κατά την ανάσταση του μπήκε να το διαφεντεύσει, αφού έβγαλε τους τυράννους και εγκατέστησε τους δικούς του.
Το χωράφι ήταν όλη η γη, και ο θησαυρός ήταν οι Άγιοι που κρύβονταν σ' αυτή. Πήρε το κτήμα που φαίνεται, ώστε, όταν θελήσει, να πάρει και το πράγμα που κρύβεται. Μπήκε να διαφεντεύσει τους ζώντες, και συγχρόνως πήρε και τους νεκρούς, που δε φαίνονται. Άφησε για ένα διάστημα να μην πάρει το θησαυρό, για να τον πάρει κατά την ανάστασή του. Αναχώρησε για λίγο, αφού εγκατέστησε φύλακες για το θησαυρό και διαχειριστές για το χωράφι, ώστε, όταν προστάξει, ο θησαυρός να παρουσιασθεί δια μέσου της ανάστασης στο Βασιλιά.
Ο θησαυρός τοποθετείται μέσα σε πήλινο αγγείο· το χωράφι μάλιστα του κεραμοποιου30 είναι το εργαστήριο. Είπε ο Θεός στον Προφήτη˙ Μπες μέσα στο χωράφι του κεραμοποιου31. Ποιου κεραμοποιού, παρά του Θεού; Διότι αυτός είναι που πραγματοποιεί την ανάσταση από αυτό το χωράφι. Ως τη συντέλεια του κόσμου πλάθει πηλό από το χωράφι με τα σώματα των ανθρώπων μετά τη συντέλεια θα ψήσει τα πήλινα σκεύη˙ τα σκεύη των Αγίων δια μέσου της χάρης, ενώ τα σκεύη των αμαρτωλών δια μέσου της γέεννας της φωτιάς.
Ο τρόπος του μαργαριταριού πραγματοποιήθηκε πια˙ διότι δε θάφτηκε στο χωράφι, αλλά παραλήφθηκε αμέσως από τον έμπορο. Το μαργαριτάρι είναι η απαρχή του σταυρού γι' αυτό και μόνο του αναστήθηκε, επειδή και μόνο του αγοράσθηκε. Δεν αγόρασε το μαργαριτάρι μετά από το θάνατο, αφού δηλαδή κατατρόπωσε τον ισχυρό στο σταυρό.
Πρώτα νίκησε τον ισχυρό, και έπειτα πήρε την πανοπλία του, και έπειτα τον λαφυραγώγησε32. Γι' αυτό λέει· Έχω εξουσία να θυσιάσω τη ζωή μου, και να την πάρω πάλι33, επειδή είχε εξουσία επάνω στο θάνατο. Και προτού να πεθάνει αυτός, φάνηκε ότι εξουσιάζεται το μαργαριτάρι· όχι τόσο από τον Εχθρό, αλλά από τη φύση.
Και ενώ ακόμη αυτός ήταν επάνω στη γη, έγινε η συναλλαγή. Ο μισθός του μεσίτη έγινε το μαργαριτάρι˙ διότι ο ανόητος Διάβολος δε γνώριζε τον Δεσπότη, που καταφρονούσε. Ο Χριστός πήρε το μισθό. Πήρε το χωράφι, πήρε και το αντίτιμο του χωραφιού διότι η άλογη φύση ακολούθησε τον αρχηγό, που είχε από την αρχή.
Έχει με το χωράφι την εξουσία των ζώντων. Έχει με το θησαυρό την κυριότητα των νεκρών. Έχει με το μαργαριτάρι την πρόσληψη, που διαρκεί αιώνια. Έχει τον αρραβώνα, δηλαδή τη χάρη του Άγιου Πνεύματος, η οποία έχρισε το σώμα του Χριστού στην άθληση εναντίον του τυράννου. Αυτό δηλαδή ήταν εκείνο που βράβευσε ο Πατέρας και που έδωσε βραβείο στο νικητή.
Πάλι από την αρχή ας προσέξουμε σ' αυτά που ειπώθηκαν, ώστε να καταλάβουμε στα βασικά σημεία το καθένα χωριστά, όπως πρέπει. Ο λόγος ονόμασε τον Θεό Πατέρα γεωργό, τεχνίτη, έμπορο και κεραμοποιό, μεσίτη και δανειστή, βραβευτή και πρόθυμο να τιμά τους άλλους.
Μεγάλος αληθινά ο λόγος του Κυρίου, με το να συμπεριλάβει σε δυο λέξεις τόσο μεγάλο νόημα γνώσης. Επίσης το μαργαριτάρι γίνεται το Ευαγγέλιο˙ διότι μέσα σε μηδαμινό γράμμα περιλαμβάνει τόσο μεγάλο νόημα μυστηρίων, και μέσα σε τιποτένιο χαρτί περιέχεται ουράνια γνώση. Και λένε οι αιρετικοί˙ Ο Υιός του Θεού θεώρησε ανάξιο να λάβει τη φύση του άνθρωπου. Ο Θεός εμπιστεύθηκε τον ουρανό σε χαρτί, και θα θεωρούσε ανάξιο να δεχθεί ο Υιός τη φύση του ανθρώπου;
Δεν τα λέω, για να δείξω την ομοιότητα, αλλά προσπαθώ να δείξω την αγαθότητα, την ταπείνωση και την επικοινωνία του Πατέρα μ' εμάς. Ο Χριστός δε φανερώθηκε με φανταστική μορφή. Πάψε! Διότι η Θεότητα δε βάδιζε με τιποτένια φανταστική μορφή, για να συναναστρέφεται επάνω στη γη. Ο Δεσπότης της φύσης πήρε τη φύση του δεσπότη της γης, για να δώσει στον Αδάμ αυτό που έχασε δια μέσου της απάτης. Αν ο Χριστός φανερώθηκε με φανταστική μορφή, με φανταστική μορφή θα ήταν και Υιός του Θεού.
Πρόσεξε πόσο βαθιά πέφτουν συγχρόνως οι αιρετικοί, διότι κινδυνεύουν να αρνηθούν όλη την ύπαρξη του Χριστού. Σκέψου την ανοησία τους, διότι έχει μόνο γλώσσα και όχι νου˙ λέει αυτά που θέλει, και δε σκέφτεται αυτά που φανερώνει η συνέπεια.
Θα παρουσιάσω τον δανειστή Θεό, και θα δείξω, αιρετικέ, πως καλλιέργησε σαν γεωργός μέσα στην Παρθένο το μαργαριτάρι. Ακόμη θα σου δείξω πως ο γεωργός δάνεισε την Θεότητα στη φύση. Θέλω να δείξω και τον έμπορο, πως διάλεξε συμμέτοχο τον άνθρωπο, που είχε έναν όβολό, και τον ανέδειξε πλούσιο, ώστε ό άνθρωπος και το δάνειο να επιστρέψει και να πλουτίσει και να έχει σταθερά στην εξουσία του τη βασιλεία του Θεού.
Πήρε η φτωχή φύση την Θεότητα, και αγωνίσθηκε ενάντια στον τύραννο. Ο Υιός έγινε συμμέτοχος στην απόφαση με τον Πατέρα, και έχυσε ιδρώτα, για να απομακρύνει την αμαρτία από την αγορά, προσφέροντας δια μέσου της χάρης μεγαλύτερη τιμή από όση αυτή. Η αμαρτία ερέθισε με τα πάθη, αλλά αυτός πρόσφερε μεγαλύτερη τιμή από όση αυτή. Έδειξε στον τύραννο την ανθρώπινη φύση, και τον έπεισε να κάνει συντροφιά με αυτή.
Έδειξε στον άνθρωπο τη χάρη, ανάγγειλε την πρόνοια του Πατέρα, τη λύπη των νοερών δυνάμεων, την έχθρα προς τα γήινα. Έπεισε τον εξιλεωτή34, μεσολάβησε για τη συμφιλίωση. Υποσχέθηκε την εξιλέωση· έδειξε τον τρόπο, ότι δηλαδή αυτή θα γίνει δια μέσου του σταυρού. Και προετοίμασε τον δούλο να προστρέξει στον Δεσπότη, και τον γιό να αναγνωρίσει τον Πατέρα. Και με το να γίνει υπερασπιστής εναντίον του τυράννου, έδωσε την κυριότητα στον Πατέρα, και λύτρωσε πραγματικά τον δούλο από την πικρή τυραννία.
Πληροφορήσου λοιπόν και την τέχνη του γεωργού· διότι σε κάθε αξίωμα υπήρχε για τον Χριστό τρόπος οικονομίας προς την ανθρωπότητα και πόλεμος εναντίον της αμαρτίας. Μη λοιπόν παραξενεύεσαι με την ποικιλία της εξήγησης˙ διότι ο Θεός είναι πηγή διαφόρων κατορθωμάτων. Ανάλογα με τη δύναμη που έχει κανείς επεκτείνεται, και όταν και όσες φορές μπορεί να αντιληφθεί, διευρύνει τη γνώση του. Έβαλε σαν μπόλι την Θεότητα μέσα στη φύση της Παρθένου, και έκρυψε καλά σαν μέσα σε κάποια ασπίδα τον Υιό του, ώστε, μετέχοντας αυτός στην ποιότητα της φύσης της, να κάνει την κοινή φύση του άνθρωπου πρόσληψη.
Έγινε λοιπόν η Μαρία για τον Πατέρα δένδρο, και για τον Υιό μητέρα, και για τους ανθρώπους πηγή αιώνιου πνεύματος και ανατολή αφθαρσίας. Το μπόλιασμα λοιπόν έχει τα δεσίματα του, τις μαρτυρίες δηλαδή των Προφητών. Και η ασπίδα έχει το χώρισμα της, τη συμφωνία δηλαδή της φύσης. Και ο γεωργός έχει το δρεπάνι που καθάρισε και ξεφλούδισε ολόγυρα, την προετοιμασία δηλαδή και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος˙ έχει και την κατασκευή του δένδρου για να δεχθεί την ανώτερη φύση, την πίστη δηλαδή της αγίας παρθένου γυναίκας.
ΑΓΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ ....
Αγαπώ το πετράδι του Ευαγγελίου, διότι έγινε τροφή της ψυχής μου. Θαυμάζω το μαργαριτάρι, διότι μου μιλά για τις διηγήσεις που αναφέρονται στον Χριστό. Πρόσεξα την παραβολή24, διότι μου πρόσφερε διπλή γνώση. Γνώρισα μέσα της τη συνένωση της φύσης και τη δύναμη της Θεότητας. Κατάλαβα τη συμφωνία των αντίθετων πραγμάτων και την ανταλλαγή της φυσικής κατάστασης. Βλέπω τον ουρανό να ενώνεται με τη γη.
Παρατηρώ ότι οι δύο αιώνες συνενώθηκαν σε ένα σύνδεσμο. Η χάρη σφράγισε τη συμφωνία, και γι' αυτό δε βρίσκω τρόπο να χωρίσω την υπόσταση της καθεμιάς. Σκέφτομαι τη διαφορετική τους δύναμη, αλλά η επιφάνεια του μαργαριταριού απομακρύνει το νου, να μην αντιληφθεί πως ενώθηκαν.
Το μαργαριτάρι είναι τέλειο από παντού˙ διότι ο Χριστός αφαίρεσε τις ανωμαλίες, και συνένωσε, σαν τεχνίτης, τέλεια τους δύο αιώνες, και κανείς δεν μπορεί να τους χωρίσει. Οι πτυχές των κογχυλιών χωρίζονται, αλλά οι διαστάσεις του μαργαριταριού είναι αχώριστες. Οι πτυχές δέχονται διαίρεση, το μαργαριτάρι όμως είναι αδιαίρετο˙ για να σκεφθείς τις δύο πλάκες του Νόμου, και την ευθύτητα, τη μοναδικότητα, τη σπουδαιότητα του Ευαγγελίου.
Ο Νόμος περιέχει τα γήινα˙ το Ευαγγέλιο περιέχει τα ουράνια. Να, το κογχύλι και το μαργαριτάρι, που συνένωσε ο Χριστός. Ανατρέχοντας με τη βοήθεια της χάρης στη γέννηση, και ερευνώντας τη φύση του νοητού Μαργαριταριού, γνώρισα τη δύναμη, σκέφθηκα την ένωση, αντιλήφθηκα τη φύση. Θέλω να σκεφθώ πάλι την τέχνη του σοφού Δημιουργού.
Αντιλαμβάνομαι ότι ο Δημιουργός είναι γεωργός, και ξέρω καλά ότι δεν καλλιεργεί τη γη, αλλά τη συμφωνία των φύσεων. Δεν προσπαθεί να σπέρνει και να θερίζει. Δεν τρυγά και δε ρίχνει τα σταφύλια σε μεγάλο πατητήρι. Δανείζει στη φύση των ανθρώπων τον Υιό του, και εισπράττει ως τόκο δια μέσου αυτού την εξουσία κάθε ψυχής.
Με το χρέος κατακυρώνει στον εαυτό του όλη την κληρονομιά των πραγμάτων που είναι επάνω στη γη, και με ένα σύντομο συμβιβασμό γίνεται Κύριος όλων, όχι μόνο ως Δημιουργός, αλλά και ως Λυτρωτής˙ όχι μόνο ως Θεός, αλλά και ως κάποιος που αποκτά, αγοράζοντας με τους ιδρώτες του. Προσφέρει το μαργαριτάρι, για να μη χάσει ακόμη και τον ασήμαντο όβολό της φύσης. Προσφέρει τον Υιό, για να υποτάξει τον δούλο.
Ω, τη μεγάλη φιλανθρωπία! Ω, τις ριψοκίνδυνες ενέργειες! Ότι δηλαδή εμπιστεύεται στο κογχύλι το μαργαριτάρι, και για έναν οβολό δείχνει περιφρόνηση για το πολύτιμο πετράδι.
Βλέπεις τον έμπορο; Προσέχεις αυτόν που πούλησε όλα, για να αγοράσει το μαργαριτάρι; Διακρίνεις τον πολυκτήμονα, πως ξεπουλά όλα, για να αγοράσει το χωράφι και το θησαυρό που υπάρχει σ' αυτό; Αυτός είναι ο Πατέρας, ο οποίος αγοράζει δια μέσου του Υιού όλα τα χρήσιμα που έχει η ανθρώπινη φύση. Πούλησε όλα τα γήινα αγαθά του, για να αγοράσει το αλέτρι της γης, που δημιούργησε ο ίδιος. Το έδωσε αυτό στον Αδάμ, αλλά αυτός το έχασε δια μέσου της επιθυμίας των μάταιων πραγμάτων.
Αγόρασε το χωράφι, όχι για την καλλιέργεια της γης, αλλά για το θησαυρό που κρυβόταν σ' αυτό. Και ποιο είναι το χωράφι; Είναι το σώμα των ανθρώπων. Και η ψυχή είναι ο θησαυρός. Για την ψυχή, που ο ίδιος δημιούργησε κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση26, πούλησε λοιπόν όλα, και στέλνει τον Υιό να αγοράσει το κτήμα. Δε θα το πουλούσε ο Εχθρός στην Θεότητα, αν αυτή δε φορούσε την ανθρώπινη φύση. Ήξερε τη δύναμη, και φοβόταν τη μεταπώληση. Το πουλούσε σε άνθρωπο, επειδή ήξερε την αδυναμία του, και ότι, όταν θέλει, με την απατηλή βία, θα αφαιρέσει το κτήμα και το θησαυρό.
Λοιπόν στέλνει στον τύραννο τον Υιό του, και λέει σ' αυτόν Δώσε στον τύραννο τα άλλα κτήματα, για τα όποια δεν υπάρχει αντίρρηση ότι είναι δικά μου. Μόνο ο άνθρωπος, χάρη στην ελεύθερη βούληση του, κάνει αναμφισβήτητη την κυριαρχία μου· δια μέσου της ομολογίας και της απάρνησης αποκτά θησαυρό τη μίμηση. Διότι είναι δοξολογία μου, να μη χάσω αυτό που δημιούργησα για την υπηρεσία του εαυτού μου. Δώσε στον τύραννο τα κτήνη και όλα τα άλογα ζώα, μόνο ελευθέρωσε τον άνθρωπο.
Προσφέρει λοιπόν στον τύραννο τα γουρούνια, που ήταν στη χώρα των Γεργεσηνών27, και αγοράζει το χωράφι και το θησαυρό, λυτρώνοντας τον άνθρωπο από την εξουσία του δαίμονα. Τα γουρούνια και οι όνοι και οι ταύροι και τα λιοντάρια, δεν προσφέρουν καμιά δόξα σ' εκείνον που τα έχει. Ο άνθρωπος όμως προσφέρει σπουδαία δώρα, διότι η θυσία του δεν αποτελείται από τα φθαρτά και τα φαγώσιμα, αλλά από τους ουράνιους θησαυρούς.
Αυτός είναι ο θησαυρός, αυτός είναι το χωράφι. Και ο έμπορος είναι ο Πατέρας. Ο μεσίτης είναι ο Χριστός. Παρουσιάσθηκε σαν ξένος· αγόρασε σαν έμπορος· απέκτησε την κυριότητα ως Δεσπότης· διότι αυτός και ο Πατέρας είναι ένα28.
Με την Θεότητα απέκτησε την κυριότητα, με τη φύση της πρόσληψης έγινε μεσίτης· με την πώληση αγόρασε29, με τη δύναμη του νίκησε. Πήρε το χωράφι, αλλά ο τύραννος δεν ήξερε ότι πούλησε μαζί και το θησαυρό. Πήρε σαν δούλο τον άνθρωπο, αλλά ο Εχθρός αγνοούσε ότι πούλησε μαζί και το ποσό για την εξαγορά του. Πήρε ο Χριστός στην εξουσία του τον άνθρωπο, και συγχρόνως πήρε στον εαυτό του και όσα ήταν του δούλου. Όλα τα άλογα ζώα ήταν υπόδουλα στον Αδάμ.
Νόμιζε ο Εχθρός ότι, αν τα έπαιρνε αυτά, θα τα είχε υπάκουα στη θέση του Αδάμ· όμως αναχώρησαν μαζί με το αφεντικό που αγοράσθηκε, επειδή κατάλαβαν τη φυσική του εξουσία. Ο τύραννος πούλησε και τον άνθρωπο και όλα τα άλογα ζώα· διότι ο άνθρωπος τα παρουσίασε στον Θεό δια μέσου της ελεύθερης βούλησης του. Γι' αυτό όλα τα έθνη, στο τέλος, τα έκανε κτήμα του μαζί με τον Ισραήλ. Ο Χριστός αγόρασε το χωράφι επάνω στο σταυρό, δίνοντας το άγιο αίμα του, ως αντίτιμο. Κατά την ανάσταση του μπήκε να το διαφεντεύσει, αφού έβγαλε τους τυράννους και εγκατέστησε τους δικούς του.
Το χωράφι ήταν όλη η γη, και ο θησαυρός ήταν οι Άγιοι που κρύβονταν σ' αυτή. Πήρε το κτήμα που φαίνεται, ώστε, όταν θελήσει, να πάρει και το πράγμα που κρύβεται. Μπήκε να διαφεντεύσει τους ζώντες, και συγχρόνως πήρε και τους νεκρούς, που δε φαίνονται. Άφησε για ένα διάστημα να μην πάρει το θησαυρό, για να τον πάρει κατά την ανάστασή του. Αναχώρησε για λίγο, αφού εγκατέστησε φύλακες για το θησαυρό και διαχειριστές για το χωράφι, ώστε, όταν προστάξει, ο θησαυρός να παρουσιασθεί δια μέσου της ανάστασης στο Βασιλιά.
Ο θησαυρός τοποθετείται μέσα σε πήλινο αγγείο· το χωράφι μάλιστα του κεραμοποιου30 είναι το εργαστήριο. Είπε ο Θεός στον Προφήτη˙ Μπες μέσα στο χωράφι του κεραμοποιου31. Ποιου κεραμοποιού, παρά του Θεού; Διότι αυτός είναι που πραγματοποιεί την ανάσταση από αυτό το χωράφι. Ως τη συντέλεια του κόσμου πλάθει πηλό από το χωράφι με τα σώματα των ανθρώπων μετά τη συντέλεια θα ψήσει τα πήλινα σκεύη˙ τα σκεύη των Αγίων δια μέσου της χάρης, ενώ τα σκεύη των αμαρτωλών δια μέσου της γέεννας της φωτιάς.
Ο τρόπος του μαργαριταριού πραγματοποιήθηκε πια˙ διότι δε θάφτηκε στο χωράφι, αλλά παραλήφθηκε αμέσως από τον έμπορο. Το μαργαριτάρι είναι η απαρχή του σταυρού γι' αυτό και μόνο του αναστήθηκε, επειδή και μόνο του αγοράσθηκε. Δεν αγόρασε το μαργαριτάρι μετά από το θάνατο, αφού δηλαδή κατατρόπωσε τον ισχυρό στο σταυρό.
Πρώτα νίκησε τον ισχυρό, και έπειτα πήρε την πανοπλία του, και έπειτα τον λαφυραγώγησε32. Γι' αυτό λέει· Έχω εξουσία να θυσιάσω τη ζωή μου, και να την πάρω πάλι33, επειδή είχε εξουσία επάνω στο θάνατο. Και προτού να πεθάνει αυτός, φάνηκε ότι εξουσιάζεται το μαργαριτάρι· όχι τόσο από τον Εχθρό, αλλά από τη φύση.
Και ενώ ακόμη αυτός ήταν επάνω στη γη, έγινε η συναλλαγή. Ο μισθός του μεσίτη έγινε το μαργαριτάρι˙ διότι ο ανόητος Διάβολος δε γνώριζε τον Δεσπότη, που καταφρονούσε. Ο Χριστός πήρε το μισθό. Πήρε το χωράφι, πήρε και το αντίτιμο του χωραφιού διότι η άλογη φύση ακολούθησε τον αρχηγό, που είχε από την αρχή.
Έχει με το χωράφι την εξουσία των ζώντων. Έχει με το θησαυρό την κυριότητα των νεκρών. Έχει με το μαργαριτάρι την πρόσληψη, που διαρκεί αιώνια. Έχει τον αρραβώνα, δηλαδή τη χάρη του Άγιου Πνεύματος, η οποία έχρισε το σώμα του Χριστού στην άθληση εναντίον του τυράννου. Αυτό δηλαδή ήταν εκείνο που βράβευσε ο Πατέρας και που έδωσε βραβείο στο νικητή.
Πάλι από την αρχή ας προσέξουμε σ' αυτά που ειπώθηκαν, ώστε να καταλάβουμε στα βασικά σημεία το καθένα χωριστά, όπως πρέπει. Ο λόγος ονόμασε τον Θεό Πατέρα γεωργό, τεχνίτη, έμπορο και κεραμοποιό, μεσίτη και δανειστή, βραβευτή και πρόθυμο να τιμά τους άλλους.
Μεγάλος αληθινά ο λόγος του Κυρίου, με το να συμπεριλάβει σε δυο λέξεις τόσο μεγάλο νόημα γνώσης. Επίσης το μαργαριτάρι γίνεται το Ευαγγέλιο˙ διότι μέσα σε μηδαμινό γράμμα περιλαμβάνει τόσο μεγάλο νόημα μυστηρίων, και μέσα σε τιποτένιο χαρτί περιέχεται ουράνια γνώση. Και λένε οι αιρετικοί˙ Ο Υιός του Θεού θεώρησε ανάξιο να λάβει τη φύση του άνθρωπου. Ο Θεός εμπιστεύθηκε τον ουρανό σε χαρτί, και θα θεωρούσε ανάξιο να δεχθεί ο Υιός τη φύση του ανθρώπου;
Δεν τα λέω, για να δείξω την ομοιότητα, αλλά προσπαθώ να δείξω την αγαθότητα, την ταπείνωση και την επικοινωνία του Πατέρα μ' εμάς. Ο Χριστός δε φανερώθηκε με φανταστική μορφή. Πάψε! Διότι η Θεότητα δε βάδιζε με τιποτένια φανταστική μορφή, για να συναναστρέφεται επάνω στη γη. Ο Δεσπότης της φύσης πήρε τη φύση του δεσπότη της γης, για να δώσει στον Αδάμ αυτό που έχασε δια μέσου της απάτης. Αν ο Χριστός φανερώθηκε με φανταστική μορφή, με φανταστική μορφή θα ήταν και Υιός του Θεού.
Πρόσεξε πόσο βαθιά πέφτουν συγχρόνως οι αιρετικοί, διότι κινδυνεύουν να αρνηθούν όλη την ύπαρξη του Χριστού. Σκέψου την ανοησία τους, διότι έχει μόνο γλώσσα και όχι νου˙ λέει αυτά που θέλει, και δε σκέφτεται αυτά που φανερώνει η συνέπεια.
Θα παρουσιάσω τον δανειστή Θεό, και θα δείξω, αιρετικέ, πως καλλιέργησε σαν γεωργός μέσα στην Παρθένο το μαργαριτάρι. Ακόμη θα σου δείξω πως ο γεωργός δάνεισε την Θεότητα στη φύση. Θέλω να δείξω και τον έμπορο, πως διάλεξε συμμέτοχο τον άνθρωπο, που είχε έναν όβολό, και τον ανέδειξε πλούσιο, ώστε ό άνθρωπος και το δάνειο να επιστρέψει και να πλουτίσει και να έχει σταθερά στην εξουσία του τη βασιλεία του Θεού.
Πήρε η φτωχή φύση την Θεότητα, και αγωνίσθηκε ενάντια στον τύραννο. Ο Υιός έγινε συμμέτοχος στην απόφαση με τον Πατέρα, και έχυσε ιδρώτα, για να απομακρύνει την αμαρτία από την αγορά, προσφέροντας δια μέσου της χάρης μεγαλύτερη τιμή από όση αυτή. Η αμαρτία ερέθισε με τα πάθη, αλλά αυτός πρόσφερε μεγαλύτερη τιμή από όση αυτή. Έδειξε στον τύραννο την ανθρώπινη φύση, και τον έπεισε να κάνει συντροφιά με αυτή.
Έδειξε στον άνθρωπο τη χάρη, ανάγγειλε την πρόνοια του Πατέρα, τη λύπη των νοερών δυνάμεων, την έχθρα προς τα γήινα. Έπεισε τον εξιλεωτή34, μεσολάβησε για τη συμφιλίωση. Υποσχέθηκε την εξιλέωση· έδειξε τον τρόπο, ότι δηλαδή αυτή θα γίνει δια μέσου του σταυρού. Και προετοίμασε τον δούλο να προστρέξει στον Δεσπότη, και τον γιό να αναγνωρίσει τον Πατέρα. Και με το να γίνει υπερασπιστής εναντίον του τυράννου, έδωσε την κυριότητα στον Πατέρα, και λύτρωσε πραγματικά τον δούλο από την πικρή τυραννία.
Πληροφορήσου λοιπόν και την τέχνη του γεωργού· διότι σε κάθε αξίωμα υπήρχε για τον Χριστό τρόπος οικονομίας προς την ανθρωπότητα και πόλεμος εναντίον της αμαρτίας. Μη λοιπόν παραξενεύεσαι με την ποικιλία της εξήγησης˙ διότι ο Θεός είναι πηγή διαφόρων κατορθωμάτων. Ανάλογα με τη δύναμη που έχει κανείς επεκτείνεται, και όταν και όσες φορές μπορεί να αντιληφθεί, διευρύνει τη γνώση του. Έβαλε σαν μπόλι την Θεότητα μέσα στη φύση της Παρθένου, και έκρυψε καλά σαν μέσα σε κάποια ασπίδα τον Υιό του, ώστε, μετέχοντας αυτός στην ποιότητα της φύσης της, να κάνει την κοινή φύση του άνθρωπου πρόσληψη.
Έγινε λοιπόν η Μαρία για τον Πατέρα δένδρο, και για τον Υιό μητέρα, και για τους ανθρώπους πηγή αιώνιου πνεύματος και ανατολή αφθαρσίας. Το μπόλιασμα λοιπόν έχει τα δεσίματα του, τις μαρτυρίες δηλαδή των Προφητών. Και η ασπίδα έχει το χώρισμα της, τη συμφωνία δηλαδή της φύσης. Και ο γεωργός έχει το δρεπάνι που καθάρισε και ξεφλούδισε ολόγυρα, την προετοιμασία δηλαδή και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος˙ έχει και την κατασκευή του δένδρου για να δεχθεί την ανώτερη φύση, την πίστη δηλαδή της αγίας παρθένου γυναίκας.
Ο Νόμος περιέχει τα γήινα˙ το Ευαγγέλιο περιέχει τα ουράνια.
ReplyDelete